Apaar ID Registration Maharashtra : शिक्षण क्षेत्रातील महत्वाकांक्षी प्रकल्पांपैकी एक म्हणजे अपार आयडी / ऑटोमेटेड पर्मनंट अकॅडमिक अकाउंट रजिस्ट्री आयडी (Apaar ID Card) तयार करणे. राज्यातील प्रत्येक विद्यार्थ्याचे अपार आयडी तयार करण्यासाठी शिक्षण विभागाने ३१ डिसेंबर २०२४ ही अंतिम मुदत जाहीर केली होती. मात्र, अद्यापही १००% नोंदणी पूर्ण न झाल्यामुळे आता शिक्षण विभागाने कठोर पवित्रा घेतला आहे.
शिक्षकांचा पगार आणि शाळांची मान्यता धोक्यात
कोल्हापूरच्या शिक्षणाधिकाऱ्यांनी जारी केलेल्या पत्रानुसार, जर अपार आयडी (Apaar ID) नोंदणी पूर्ण झाली नाही, तर शिक्षकांचे पगार थांबवले जातील. तसेच काही शाळांची मान्यता रद्द करण्याचाही इशारा देण्यात आला आहे. शिक्षण विभागाने वारंवार सूचना देऊनही नोंदणीचे प्रमाण अपुरे राहिले आहे.
अपार आयडी तयार करताना येणाऱ्या अडचणी
- आधार कार्डची समस्या:
अपार आयडी तयार करण्यासाठी विद्यार्थ्यांचे व पालकांचे आधार कार्ड (Aadhaar Card) असणे अनिवार्य आहे. मात्र ग्रामीण भागातील अनेक पालक व विद्यार्थ्यांकडे आधार कार्ड नसल्याने नोंदणी रखडली आहे. - चुकीची नावे आणि तपशील:
काही विद्यार्थ्यांच्या आधार कार्डवरील नावांमध्ये चूक असल्यामुळे अपार आयडी तयार होण्यास अडथळे येत आहेत. उदाहरणार्थ, काही ठिकाणी विद्यार्थ्यांच्या नावात कुमार/कुमारी जोडण्याची पद्धत आहे, पण ती आधार कार्डावर नोंदलेली नसते. - शिक्षकांना जबाबदार ठरवणे अन्यायकारक:
शिक्षक सेनेचे अध्यक्ष प्रमोद पाटोळे यांच्या मते, या त्रुटी शिक्षकांच्या जबाबदारीतील नाहीत. तरीही शिक्षण विभागाकडून शिक्षकांवर दबाव टाकला जात आहे, जे अयोग्य आहे.
शाळा आणि शिक्षकांची मागणी
मुख्याध्यापक संघटनेचे अध्यक्ष संजय पाटील यांच्या मते, अपार आयडीसाठी शाळा आणि शिक्षकांवर पूर्ण जबाबदारी टाकणे अन्यायकारक आहे. या प्रक्रियेत आधार विभागालाही सहभागी करून घ्यावे लागेल, कारण नाव आणि तपशील अद्ययावत नसल्यामुळे अडचणी येत आहेत.
सध्याच्या नोंदणीचे प्रमाण
शिक्षण विभागाच्या अहवालानुसार, आतापर्यंत ७९% विद्यार्थ्यांची अपार आयडी नोंदणी पूर्ण झाली आहे. मात्र, उर्वरित २१% नोंदणीसाठी शिक्षण विभागाने शाळांवर अधिक दबाव आणला आहे.
शिक्षक आणि शाळांसाठी काय उपाययोजना कराव्यात?
- आधार कार्ड अपडेट मोहीम राबवावी:
विद्यार्थ्यांच्या आधार कार्डातील त्रुटी दूर करण्यासाठी विशेष मोहीम राबवावी. - सुधारित नोंदणी प्रक्रिया:
नोंदणी प्रक्रियेत लवचिकता ठेवावी, ज्यामुळे ग्रामीण व शहरी भागातील शाळांना अडचणीतून बाहेर पडता येईल. - शिक्षकांसाठी अतिरिक्त वेळ:
शिक्षकांना नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी अधिक वेळ व साधने उपलब्ध करून द्यावीत.
अपार आयडी (Apaar ID Maharashtra) प्रकल्प हा राज्य शिक्षण क्षेत्रातील डिजिटल क्रांतीसाठी महत्त्वाचा टप्पा आहे. मात्र, यासाठी शिक्षक व शाळांना कठोर शिक्षा करण्याऐवजी समस्या सोडवण्यावर भर देण्याची गरज आहे. शिक्षण क्षेत्रात सुधारणा घडवण्यासाठी शिक्षक, शाळा व शिक्षण विभाग यांनी एकत्रित प्रयत्न केल्यास हा प्रकल्प यशस्वी होईल.
